Honderd jaar ‘De Kleine Kerk’ samengevat in jubileumboek

DUIVENDRECHT In de afgelopen maanden is een kleine commissie bezig geweest met het in kaart brengen van de historie van “De Kleine Kerk”. Deze zoektocht is nu zichtbaar in een mooi boek dat bij het 100-jarig jubileum op 14 oktober zal verschijnen.

Er waren bij eerdere jubilea ook al boekjes verschenen over de geschiedenis van de kerk en dat was de basis van waaruit Gerie Bouman, kerkrentmeester en lid van de jubileumcommissie verder is gaan zoeken. Ze vertelt zelf meer over deze zoektocht. 

HOE HET BEGON

Meer dan honderd jaar geleden hebben mensen in Duivendrecht zich ingespannen om hier een kerk te bouwen. In de volksmond werd deze kerk al snel “De Kleine Kerk” genoemd, ter onderscheid van de grote broer aan het eind van de Rijksstraatweg.

Gerie Bouman: “Een kerkgebouw speelt een belangrijke rol in de kerkelijke gemeente en is voor veel mensen een plek waarmee ze zich emotioneel verbonden voelen. Er wordt gedoopt, getrouwd, begraven en lief en leed gedeeld. Dan maakt het niet uit of het een prachtige kathedraal is of een eenvoudig kerkje in een boerendorp. Honderd jaar geleden gingen de hervormden uit Duivendrecht in Ouderkerk aan de Amstel ter kerke. Dat ging te voet of met paard en wagen. Het was dus niet vreemd dat bij de geleidelijke toename van de bevolking in Duivendrecht de wens ontstond een eigen kerkgebouw te hebben. Er was begin jaren twintig van de vorige eeuw al een christelijke school opgericht en daar mochten de hervormden in eerste instantie een klaslokaal gebruiken voor de kerkdienst. Maar dat werd al snel te klein, er moesten steeds meer stoelen van huis meegesleept worden en zo ging er een verzoek naar de kerkenraad in Ouderkerk voor de bouw van een eigen kerk. Dit verzoek was voorzien van 112 handtekeningen. Predikant in Ouderkerk was toen dominee Aalbers. Hij was de zwager van meester Elfrink die hoofd van de christelijk school was geworden. Samen hebben zij zich uitermate ingespannen om de kerkbouw van de grond te krijgen. Toen eenmaal de toestemming binnen was op 22 juni 1923 werd er in snel tempo een gebouw opgericht. Op 17 oktober 1923 legde de schoonmoeder van meester Elfrink de eerste steen en op 10 april 1924 wordt de kerk in gebruik genomen.”

TORENTJE EN AANBOUW

Gerie geeft aan dat het kerkgebouw in de afgelopen honderd jaar van buiten weinig is veranderd. Begin jaren zestig is er wel een torentje op het gebouw gezet. Achter de kerk stond een erg krakkemikkig gebouwtje waarin een toilet en een mini keukentje was. Dat is eerst vervangen door een grotere houten aanbouw in 1961, maar in 1991 werd de huidige Aanbouw in gebruik genomen. 

RENOVATIE

Het interieur is ook diverse malen op de schop gegaan: in 1959 is er een eerste renovatie geweest, in 1982 wordt de vloer vernieuwd en komt het orgel achter in de kerk te staan, maar de kerkbanken blijven nog. Inmiddels wordt De Aanbouw op doordeweekse dagen veel gebruikt voor vergaderingen en bijeenkomsten, waar steeds meer publiek op af komt. In de loop der jaren groeit het besef dat de kerk voor meer dan alleen de zondagse kerkdiensten gebruikt zou moeten worden om in de toekomst bestaansrecht te houden.  Dat resulteert in “De Aanbouw” zoals veel mensen in het dorp die nu kennen en later in een luifel bij de ingang. Door de kerkbanken te vervangen door comfortabele stoelen kunnen films vertoond, lezingen gehouden en concerten georganiseerd worden. En af en toe is de kerk stemlokaal, zoals op 22 november a.s. het geval zal zijn.

(tekst gaat verder onder de foto)  

De flyer voor het jubileumboek. - foto: pr

ONBEKENDE ARCHITECT

Volgens Gerie was de grootste zoektocht naar gebeurtenissen in de begintijd het zoeken naar de naam van de aannemer die de kerk gebouwd heeft. Uiteindelijk is die op een oude bouwtekening teruggevonden, zo geeft zij aan. “Dat was P.H. Batelaan uit Muiden. De architect van de kerk was Johan Landman; het blijkt dat hij een zoon was van Gerrit Jans Landman die op boerderij Altijd Werk op het Zwarte Laantje 2 woonde. Het raadsel van een onbekende architect uit Den Haag was opgehelderd. Hij was geboren in Duivendrecht, indertijd 30 jaar oud – dus beginnend architect – woonde in Den Haag en ligt nu begraven op de Karssenhof in Ouderkerk.”

HISTORISCHE VERHALEN

Zo zijn er tientallen verhalen te vertellen rond de zoektocht naar de historie. “Financiële zorgen zijn er altijd geweest, maar een bazaar bracht dan vaak weer verlichting. Ook is er jarenlang een Schapenfonds geweest. Later werd de boekenmarkt op Koninginnedag een bekend ontmoetingspunt en een kleine bron van inkomsten”, zo weet Bouman te vertellen. “Door de vele avonden die al die jaren georganiseerd zijn is er een grote kring van Vrienden van De Kleine Kerk ontstaan. De kerk is volledig afhankelijk van particuliere bijdragen en giften en alle inkomsten zijn hard nodig om de predikant te kunnen betalen en het gebouw in stand te houden. Enige zorgen voor de toekomst zijn er wel, maar er worden ook weer plannen gemaakt.  De kerkenraad van De Kleine Kerk heeft daarom goede hoop dat er een toekomst is voor dit gebouw en hoopt het nog lang als huis van ontmoeting voor mensen binnen de kerk en voor bezoekers uit het dorp te behouden.”

JUBILEUMBOEK

In het jubileumboek zijn verhalen te vinden over die begintijd, de zorgen bij de bouw van de Bijlmermeer, de diverse verbouwingen en aanpassingen, maar ook verhalen over de komst van een kerstboom, de ontwikkelingen op kerkelijk liturgisch terrein en de vele activiteiten die sinds de jaren negentig van de vorige eeuw zijn georganiseerd. Koren, cantorij met kerstzingen op het Dorpsplein, kerkbladen en flyers, wereldwinkel, jeugdclubs, zorg voor asielzoekers, vieringen in ‘t Reijgersbosch, activiteiten van Amnesty: alles komt voorbij in dit boek, voorzien van leuke en mooie verhalen en heel veel foto’s. 

Op 14 oktober is de officiële herdenking en zal het eerste boek overhandigd worden aan de burgemeester, mevrouw Langenacker. Daarna is er een receptie waarvoor men zich wel even moet aanmelden op jubileum@pknduivendrecht.nl. Zondagmorgen is er een kerkdienst met zang, muziek van viool en fluit en natuurlijk de gebruikelijke onderdelen van een kerkdienst, alles met een feestelijk tintje. Geïnteresseerden zijn ook hier van harte welkom.

Het jubileumboek 100 jaar De Kleine Kerk kost 25 euro en is te bestellen/reserveren via jubileum@pknduivendrecht.nl.