Vluchtelingenopvang aan de Wenckebachweg: ‘Mensen kunnen hier op adem komen’

OUDER-AMSTEL Je huis en haard achterlaten om veiligheid te zoeken in een land ver weg. Voor de 250 vluchtelingen die verblijven in de vluchtelingenopvang aan de Wenckebachweg in Amsterdam-Duivendrecht is dit de harde realiteit. Medewerkers van het Rode Kruis en Participe vertellen over het belang van de opvang.

Recent trokken er twee vriendinnen van in de 70 jaar bij ons in. Dit ontroerde mij erg. Het laat zien hoe verschrikkelijk het in je thuisland moet zijn als je op zo’n leeftijd beslist om alles achter je te laten. Eigenlijk zouden ze bij hun eigen huis in het zonnetje moeten zitten”, vertelt Anne Sloot van het Rode Kruis.  

Het Rode Kruis en Participe begeleiden de vluchtelingen met praktische zaken, maar ze zorgen ook voor hun welzijn. “Natuurlijk is het verschrikkelijk wat mensen meemaken. Maar als ze uiteindelijk hier komen, zijn ze blij dat ze een veilig onderdak hebben. Dat de basiszaken zoals eten, drinken en warmte er zijn. Maar vooral dat ze zich hier veilig voelen.”  

OEKRAÏNE

Veel mensen maken een lange reis voor ze in een opvang in Nederland terecht komen. Anastasiia Dereviaha van Participe Amstelland, is zelf vluchteling uit Oekraïne en vertelt hoe een jong stel een reis maakte van een week, van Oekraïne naar Nederland.  

(de tekst gaat verder onder de foto)

Anastasiia Dereviaha van Participe Amstelland. - foto: Gemeente Ouder-Amstel

“Een jong koppel in de opvang verbleef in het bezette deel van Oekraïne. Het leven voelde daar zo gevaarlijk dat ze besloten te vluchten. Ze reisden met hun hond naar Rusland, omdat de binnenlandse grens in Oekraïne niet te passeren is. Eenmaal in Rusland moet je langs verschillende checkpunten, waar je continu liegt over waar je heen gaat. Iedereen wordt apart naar een kamer gebracht waar bewapende Russische militairen aanwezig zijn. Hier controleren ze je verhaal, je telefoon en of je bijvoorbeeld pro-Oekraïense tattoos hebt. Ik durf vaak niet door te vragen. Het zijn duidelijk traumatische ervaringen geweest”, zegt Anastasiia geëmotioneerd. “Naast dat dit een enorm gevaarlijke situatie is, kost deze reis ook nog eens drie tot vier maandsalarissen.”  

Het is enorm belangrijk dat een menselijke behandeling voorop staat.

MENSELIJKE BEHANDELING

Het verhaal van dit stel staat niet op zichzelf. De meeste mensen die bij een opvang aankomen hebben een vaak lange reis met traumatische ervaringen achter de rug. ”Het is dus enorm belangrijk dat een menselijke behandeling voorop staat”, benadrukt Anne Sloot.  

“Voordat mensen in de opvang terecht kunnen moet een hele papierwinkel worden afgehandeld. Als je ziet dat mensen gestrest of getraumatiseerd binnenkomen, zorgen we snel voor een kopie van hun identificatie documenten. Vervolgens brengen we ze naar hun slaapkamer. Recent hadden we een stel met een kat, dat zes dagen op reis was geweest naar Nederland. Ik zag dat ze helemaal kapot waren, en niets liever wilden dan wat eten en slapen. Dit willen wij hen dan ook graag zo snel mogelijk bieden.”  

De opvang organiseert activiteiten, zodat jong en oud zich er thuis voelen. foto: Gemeente Ouder-Amstel

RUST

Eenmaal in de opvang komen de mensen eindelijk tot rust. “De Oekraïense vluchtelingen wonen op verschillende verdiepingen. Het verbaasde me hoe snel zij hier een band vormden, het lijken net families”, vertelt Anne. Anastasiia vult aan: “Je ziet dat mensen elkaar echt steunen. Soms komen er mensen binnen die wat verlegen zijn. Maar zij worden altijd direct in de groep meegenomen door de wat actievere en meer extroverte mensen, die een praatje komen maken. Ze voelen dat ze in hetzelfde bootje zitten. Er leeft ook een gevoel van verantwoordelijkheid en saamhorigheid om elkaar door deze moeilijke tijden te trekken.  

WACHTPERIODE

Toch kan het leven in de opvang zwaar zijn. “Sommige asielzoekers hebben weken, zo niet maanden over hun reis naar Nederland gedaan. Eenmaal hier begint het wachten. Asielzoekers mogen pas na zeven maanden werken in Nederland. Maar dat wachten is funest. Ik vind het triest om te zien dat mensen geen enkele energie meer hebben om iets te doen of depressief worden. Ze hebben al van alles meegemaakt, zijn getraumatiseerd en dan gebeurt er zeven maanden helemaal niets.” In de opvang organiseren ze daarom activiteiten. Na een korte startperiode met catering kunnen de vluchtelingen zelf koken, ook om de zelfredzaamheid te bevorderen. Kinderen krijgen onderwijs.  

Een doel hebben is enorm belangrijk om je door een situatie zoals deze heen te slepen.

LEVEN IN EIGEN HAND

“Voor Oekraïners ligt dit anders, zij mogen wel direct aan het werk. En uit ervaring kan ik vertellen dat dit erg waardevol is”, deelt Anastasiia. “Ik kwam met mijn moeder naar Nederland en zelf ging ik direct op zoek naar werk. Dit deed wonderen om mijn gedachten bij de oorlog weg te halen en mijn leven in eigen hand te nemen. Mijn moeder daarentegen heeft zes maanden niets willen doen. In die tijd was ze niet meer de vrolijke vrouw die ze ooit was. Daarom heb ik haar meegenomen naar vrijwilligerswerk. Binnen een paar dagen merkte ik hoe haar emoties veranderden. Ze werd weer een stuk gelukkiger. Via het vrijwilligerswerk heeft ze zelfs een baan met een jaarcontract gekregen bij Participe Amstelland. Ze is nu vrolijk en helpt de hele dag mensen. Een doel hebben is enorm belangrijk om je door een situatie zoals deze heen te slepen. Dit geldt voor alle vluchtelingen in een opvang.”

Zowel Paricipe als het Rode Kruis helpen de asielzoekers in de opvang. foto: Gemeente Ouder-Amstel

ACTIVITEITEN

Ook de omgeving kan helpen bij het opzetten van activiteiten in en rondom de opvang. “In een andere opvang hadden we iemand rondlopen die geweldig mooi kon schilderen. Opeens stond er in de grote zaal een groot wit object. Dat is een groot kunstwerk geworden. Georganiseerd door iemand uit de buurt. Mensen denken snel ‘wat ik kan doen heeft geen zin’. Maar als iedereen een beetje doet of iets kleins organiseert, heeft één persoon daar heel veel aan. Zo maakt een steen in de vijver, steeds grotere rimpels”, zegt Anne vol enthousiasme.

Wij Oekraïners kunnen soms wat verlegen en afhoudend zijn. We vinden het soms maar moeilijk te bevatten dat mensen iets voor ons willen doen.

COHERENTE

Een activiteit uitvoeren voor en met iemand met een andere taal en cultuur kan een uitdaging zijn. Anastasiia deelt lachend waar Oekraïners in Nederland tegenaan lopen. “Wij Oekraïners kunnen soms wat verlegen en afhoudend zijn. We vinden het soms maar moeilijk te bevatten dat mensen iets voor ons willen doen. Vrijwilligersorganisatie Coherente organiseert bijvoorbeeld etentjes, waarbij vluchtelingen bij mensen uit Ouder-Amstel op bezoek kunnen. Mocht een Oekraïens persoon bij jou komen eten, dan wil hij/zij echt niet blijven zitten en jou het werk laten doen. Als ze vragen om te helpen, laat ze dan iets doen! Dan voelen ze zich niet ongemakkelijk.”  

BELANG

De nieuwe opvanglocatie in Duivendrecht is tot 1 augustus 2023 het thuis van vele mensen. Anne deelt trots het belang van deze opvang. “We zijn blij dat we mensen die dit hard nodig hebben, kunnen helpen. Mensen kunnen hier op adem komen. Probeer je maar eens voor te stellen dat je uit een verschrikkelijk oorlogsland komt. Waar dan ook ter wereld. Het is nooit een makkelijke beslissing om alles achter je te laten. Dat wij hen hier een veilige omgeving kunnen bieden is voor zoveel mensen zo ontzettend belangrijk.” 

Wie interesse heeft in het leveren van vrijwilligerswerk voor deze opvang, of graag een keer vluchtelingen wil uitnodigen voor een diner thuis, kan zich inschrijven als vrijwilliger bij Coherente op vrijwilligers.coherente.nl.

Desiree Kuster