Anders kijken, meer zien (69): Kwaliteit toevoegen aan elkaars leven

OUDER-AMSTEL Als start het verhaal van de Keniaanse marathonloper Abel Mutai. Hij was slechts enkele meters van de finish maar vergiste zich in de borden en hield in: hij dacht dat hij al klaar was. De Spanjaard Ivan Fernandez liep vlak achter hem. Hij besefte wat er aan de hand was en begon te schreeuwen tegen de Keniaan om verder te rennen. Maar Mutai verstond hem niet. Toen Fernandez zich realiseerde wat er aan de hand was duwde hij Mutai naar de overwinning.

ELKAAR IETS GUNNEN

Na afloop kreeg Ivan de vraag: waarom heb je dat gedaan? Fernandez antwoordde: “Ik droom van een sociaal leven, waarbinnen we van elkaar winnaars maken”. Nog was de journalist niet tevreden: “ Waarom heb je die Keniaan laten winnen? Waarop het antwoord was:  “Ik heb hem niet laten winnen, hij won. De race was van hem; wat zou de betekenis geweest zijn van mijn overwinning? Wat zou de waarde van deze medaille geweest zijn? Wat zou mijn moeder ervan denken?” 

RIJKDOMSBEWUSTZIJN

Met het moreel kompas van Fernandez is duidelijk niets mis. Een mooie uitingsvorm van rijkdomsbewustzijn, of noem het innerlijke beschaving. Met als opbrengst dat hij zichzelf en zijn omgeving onder ogen kan zien. Met trots, zonder reserve of gevoel van schaamte. Het is natuurlijk een goed voorbeeld voor ons allen. Stel dus bij elk dilemma een paar gewetensvragen: voegt mijn besluit meer rechtvaardigheid toe aan de wereld of minder, meer eerlijkheid of minder, meer liefde of minder.    

ANDERS KIJKEN MEER ZIEN

Wie door deze bril naar de politieke arena kijkt komt tot een onthutsende conclusie: armoedebewustzijn overheerst. Daardoor blijven we hangen in ‘meer van hetzelfde oplossingen’. Dat wordt ‘strategisch’ genoemd en we doen daar vervolgens ongelooflijk ingewikkeld over. Met als resultaat steeds meer ‘bullshit jobs’ (David Graeber); beleidsmedewerkers, coördinatoren, coaches, onderzoekers, marketeers en voorlichters en aanspreekpunten. Vervolgens wordt het circus gaande gehouden met steeds meer overzichten, tijdsbestedingen, plannen en evaluaties. Al deze inspanningen hebben nauwelijks effect en het is desastreus voor de legitimiteit van het overheidshandelen.      

DWAAS

Er wordt meer verdiend met praten (en denken) over werk dan met het werk zelf. Uitvoeren (concreet waarde creëren) wordt slechter betaald dan leidinggeven áán het werk. Hoe verder van de client/burger, hoe hoger de beloning. Met als bijkomend probleem dat de uitvoering steeds harder moet werken om aan de eisen van de niet-werkenden te voldoen. David Graeber stelt dat we kennelijk zo rijk zijn dat we ons dit kunnen permitteren. Niet voor lang, is mijn vermoeden. Enige tijd geleden nam de president van de Algemene Rekenkamer afscheid met de constatering dat we Nederland veel te ingewikkeld hebben gemaakt. We kunnen dus binnen de overheid wel wat meer rijkdomsbewustzijn gebruiken.  

Rob Fijlstra