Gerard Stam (links) en Wes Korrel (rechts), twee van de deelnemende boeren, in de melkfabriek.
Gerard Stam (links) en Wes Korrel (rechts), twee van de deelnemende boeren, in de melkfabriek. Naomi Heidinga

Zuivel uit Amstelland voor behoud weidevogel

9 mei 2019 om 10:00 lokaal

AMSTELLAND 21 boeren uit Amstelland hebben zich verenigd in de coöperatie Amstelgoed Natuurzuivel. Met een melkfabriek in Ouderkerk verkopen ze hun zuivel onder de merknaam Boeren van Amstel, met steun van de Vogelbescherming en medefinancier Wij.land. Sinds 1 mei ligt hun volle melk in de winkel. Daarnaast leveren ze aan de horeca en ijsmakers. Een deel van de opbrengst komt ten goede aan de weidevogel.

Met het zwarte pak valt de melk van Boeren van Amstel goed op in het zuivelschap. Een bewuste keuze, want het melkschap is overvol. Van supermarkt-ondernemer Vreeswijk in Ouderkerk hebben ze de ruimte gekregen: de melk staat een meter breed. Zaterdag 4 mei kon het winkelend publiek kennis maken met de volle melk. Die werd over het algemeen enthousiast ontvangen. Alleen de verstokte halfvolle melkdrinker gaat niet overstag. Ondanks de uitleg van boer Gerard Stam, die een melkveebedrijf heeft in de Duivendrechterpolder, dat volle melk niet langer het predicaat ongezond verdiend.

De Boeren van Amstel deden er twee jaar over om met hun merk op de markt te komen. Geen gemakkelijke onderneming. Allereerst moesten alle boeren het eens worden over de te nemen stappen. Daarnaast moest niet alleen een locatie, maar ook financiële middelen voor een fabriek en benodigde apparatuur worden gevonden. Banken wilden het avontuur met de boeren niet aangaan. De fabriek en apparatuur zijn bekostigd uit een subsidie en lening van het Nationaal groenfonds.

De boeren moesten daarnaast het gesprek aangaan met Friesland Campina, waar de meeste boeren lid van zijn. "Voorheen had je als lid de keuze: of alle melk leveren aan Friesland Campina of helemaal niets. Voor jezelf beginnen was daarmee een enorm risico voor de boer," legt Gerard Stam uit. Dankzij een regeling met het zuivelbedrijf mogen de boeren nu dertig procent van de melkopbrengst voor hun eigen merk gebruiken.

De boeren grijpen deze kans met twee handen aan. Het verwerken van de melk blijkt echter geen sinecure. Volgens Stam is het even zoeken. "We produceren nu volle melk, met een hoger vetpercentage dan volle melk doorgaans heeft. Die melk wordt deels afgeroomd en gestandaardiseerd op een vast percentage van 3,7%. Wij hebben een natuurproduct waarbij het vet- en eiwitpercentage schommelt afhankelijk van het seizoen en het beschikbare rantsoen, maar waarbij de gehaltes altijd hoger liggen dan gestandaardiseerde melk. We willen ons onderscheiden door het product zo puur mogelijk te laten. We pasteuriseren en homogeniseren de melk voordat die in het pak terecht komt. Op de melk zit geen roomlaag, maar de room wordt evenredig door de melk gemengd. De volle melk is niet alleen lekker om zo te drinken, maar doet het ook goed in de koffie."

Het zoeken van partners kost de boeren veel tijd. Supermarkten en horeca reageren positief, aldus Stam. Vaak zijn er echter wel praktische belemmeringen. Bedrijven werken met vaste afnamecontracten en aanlevering is soms een punt. De melk is nu bij een aantal supermarkten in de regio te koop, waaronder filialen van PLUS en Albert Heijn. "Daarnaast zijn we in Amsterdam verkrijgbaar bij Margt en groothandel de Kweker die veel horeca gaat voorzien van onze zuivel."

De boeren die meedoen aan het project zetten zich al jaren in voor de weidevogel. Dankzij de inzet van boeren en vrijwilligers van IVN doen de weidevogels het relatief goed in Amstelland. Het aantal weidevogels in het buitengebied rond Amsterdam is al jaren redelijk stabiel. De populatie is nu even groot als die was in de jaren zeventig, toen de manier van boeren veel minder intensief was. "Je moet denken aan maatregelen als later maaien, nestbescherming en plas-dras maken van weilanden. Ook hebben we kruidenrijke graslanden, goed voor insecten. Een belangrijke voedselbron voor de vogels."

Niet alleen de vogels profiteren van het beleid van de boeren. Ook voor inwoners en recreanten is het belangrijk dat de boeren blijven. Dankzij hen blijft het karakter van het landschap behouden. In eerste instantie richten de boeren zich op de verkoop van volle melk. Later volgen andere producten als volle yoghurt en kwark. Halfvolle producten zijn eveneens een mogelijkheid, evenals de verkoop van vlees. Maar eerst het succes van de volle melk afwachten.

Naomi Heidinga

Klanten van PLUS Vreeswijk in Ouderkerk konden zaterdag de melk proeven.
Hier is het om te doen: bloeiende, groene polders.
advertentie
advertentie