Met zijn twee kerktorens is de Stationskerk hét herkenningspunt van Duivendrecht.
Met zijn twee kerktorens is de Stationskerk hét herkenningspunt van Duivendrecht. Stichting Oud-Duivendrecht

Open Monumentendag: Rondje Urbanus deel 2

22 augustus 2021 om 10:31 Achtergrond

OUDER-AMSTEL De 35e editie van Open Monumentendag is op 11 en 12 september. Voor 2021 is het thema ‘Mijn monument is jouw monument’ gekozen. Een vrije vertaling van Mi casa es su casa, waarbij gastvrijheid en openheid centraal staan! Ook de vier Urbanuskerken in Amstelland openen hun deuren. Ans Quirijnen vertelt waarom ze zo bijzonder zijn.

De lokale comités in het Amstelland willen opnieuw een zo breed mogelijk publiek kennis laten maken met het bijzondere Nederlands cultureel erfgoed in de nabije omgeving met een Rondje Urbanus. De vier Urbanuskerken zijn per fiets of met de auto te bereiken. Kijk vooral op de websites van de kerken voor de informatie.

OUDERKERK Sint Urbanuskerk Ouderkerk: De Oudste. Met zijn torenspits van ruim 50 meter is de kerk een markant en silhouetbepalend element van het dorp Ouderkerk. De kerk heeft een plattegrondvorm van een kruiskerk, is 39 meter lang en 25 meter breed en heeft een houten tongewelf. De kerk is zeer representatief voor het werk van de architect Pierre Cuypers ( 1827 – 1921) met zijn neogotische bouwstijl, het gebruik van baksteen en de fraaie spits toelopende glas-in-loodramen. Bijzonder is de driedeling van de muur, het triforium. Boven de grote pilaren en bogen in het middenschip is een tweede galerij met zuilen en bogen. Pas daarboven begint de raampartij. Deze driedeling is bekend bij klassieke gotische kathedralen van de 11e en 12e eeuw. De glas-in-loodramen in het priesterkoor zijn van Frans Nicolas, die in 1855 een glasatelier in Roermond stichtte. Nicolas voorzag vele Cuyperskerken van zijn glaskunst. Een relikwie van de heilige Urbanus is samen met een overblijfsel van Leonardus van Veghel (1527- 1572), een van de Martelaren van Gorkum, terug te vinden in het hoofdaltaar.

NES Sint Urbanuskerk Nes a/d Amstel: De Eerste van Jos Cuypers. Bij de inwijding van de kerk in 1891 waren de aanwezige gezanten van de bisschop van Haarlem sterk onder de indruk van het werk van de jonge architect. Naar aanleiding van het ontwerp voor de Nesser Urbanus kreeg Cuypers (1861–1947) opdracht voor zijn latere ontwerp van de kathedrale basiliek van Sint Bavo in Haarlem, tegenwoordig Koepelkathedraal genoemd. Tot in de wijde en nog steeds open omgeving bepaalt de kerk met de vierkante toren het silhouet van Nes aan de Amstel. Het - nog bijna originele - interieur valt op door het kleurgebruik, de fraaie glas-in-loodramen, de motieven op de vloer en de prachtige kruiswegstaties van gebakken en geglazuurde tegels. Deze kerk is een sterk voorbeeld van wat de beroemde Pierre Cuypers - de vader van Jos - noemde: één ziel, een harmonisch geheel van gebouw en aankleding, waarbij alle kunsten (architectuur, beeldhouwkunst en schilderkunst) met elkaar samen gaan. Net als in Ouderkerk aan de Amstel heeft de kerk een houten tongewelf, net als in Bovenkerk bevat het rechtertransept een groot glas-in-loodraam met een voorstelling van de Martelaren van Gorkum.

DUIVENDRECHT Sint Urbanuskerk Duivendrecht: Stationskerk. Met zijn twee kerktorens is deze neo-romaanse kerk hét herkenningspunt van Duivendrecht. De bijnaam voor de kerk is vanwege die twee torens de ‘Dom van Duivendrecht’. Op 16 juli 1878 werd de kerk van architect Theodorus Asseler ingewijd. De katholieke gemeenschap is begonnen met een kapel in 1350. Op een steen in de linker hal is te lezen dat het huidige kerkgebouw binnen een jaar gebouwd is en geheel uit eigen middelen werd betaald.

De preekstoel is ouder dan het gebouw en waarschijnlijk afkomstig uit het vorige kerkje. De ornamenten van de preekstoel benaderen de rococostijl en zijn gemaakt tussen 1740-1750. Het mooie hoogaltaar is uit de bouwtijd. Alle muren hebben gebrandschilderde ramen. In de houten communiebanken zijn afbeeldingen van de wonderbare broodvermenigvuldiging te zien en van de Emmaüsgangers. Pastoor Laan heeft in de tachtiger jaren van de vorige eeuw een aanhoudende strijd gevoerd om de kerk en de pastorie, de voormalige Waterstaatskerk, te behouden en niet te offeren aan de bouwplannen van de NS.

BOVENKERK Sint Urbanuskerk Bovenkerk: De Grootste. De hoge, ranke zeskantige toren met omgang valt meteen op. De ligging aan de Amstelveense Poel is een unieke locatie voor het statige bouwwerk. De kerk heeft prachtige bakstenen gewelven en oogt wat donker. De glas-in-loodramen van het priesterkoor dateren uit 1888 en de transepten en het middenschip kregen hun gekleurde ramen in het begin van de 20 e eeuw. In het begin van 1600 waren er twee kerkjes zuidelijk van Amstelveen voor de rooms-katholieke eredienst in gebruik. Dit waren de Bovenkerkcke aan de Bovenkerkerweg en de Benedenkerkcke aan de Legmeerdijk. In 1805 werd een nieuwe parochiekerk gebouwd op de hoek aan de Hand naar Leyden en de Noorddammerlaan. Pastoor Jan Willem Brouwers, sinds 1871pastoor in Bovenkerk, nam het initiatief om zijn vriend Pierre Cuypers te vragen een kerk te ontwerpen. In 1875 werd de St. Urbanuskerk op de huidige locatie gebouwd. Op 20 augustus 1888 was de bouw van de kerk klaar en vond de inwijding plaats. Van de twee grote beelden op het hoofdaltaar is één Sint Urbanus en de andere Sint Willibrordus. Samen representatief voor het geloof: Sint Willibrord als stichter van het christendom in Nederland en Sint Urbanus als paus tussen 222-300 en heilige als naamgever van de kerk.

BRAND De pers op 16 september 2018: ‘De Sint Urbanus van Bovenkerk staat op de rijksmonumentenlijst. De kerk is onlangs nog volledig gerestaureerd. Hierbij was ook een bijzonder orgel hersteld. De volgende morgen zou er een openingsconcert op gespeeld worden. Er ontstond echter een verwoestende brand in het markante gebouw waarop de buurtbewoners en de kerkgangers geschrokken en verdrietig reageerden. Volgens de brandweer was er geen direct instortingsgevaar voor de toren. Maar de beeldbepalende kerk was verwoest.’

UIT DE BRAND De Sint Urbanus van Bovenkerk wordt met man en macht uit de brand geholpen. En anno 2021 is het tijdens de Open Monumentendag op zaterdag 11 september tussen 11.00 en 16.00 uur en 12 september van 12.00 tot 16.00 uur voor het eerst mogelijk om de herstelde gewelven in de kerk te zien. Een diapresentatie over de herbouw wordt getoond en ook een torenbeklimming is mogelijk voor personen groter dan 1.20 meter, onder voorbehoud van de coronamaatregelen. Tot slot kunnen belangstellenden een daklei signeren die op het dak van de kerk gelegd gaan worden. Onder het motto: ‘Maak de Urbanus blij en sponsor een lei’.

URBANUSROUTE Een Amstellandfietsroute, de Urbanusronde , is beschikbaar via www.duivendrechtdestijds.nl Daar is ook de folder te vinden over de leienactie voor het herstel van grootste Sint Urbanuskerk in de regio. 

Ans Quirijnen, Stichting Oud-Duivendrecht

Afbeelding
advertentie
advertentie