Ruud Siekerman
Ruud Siekerman Piet de Boer

Tweede deel ‘Ook dit was Duivendrecht’ is uit

20 november 2022 om 09:00 Historie

DUIVENDRECHT In september 2022 is het tweede uitgebreide nummer van het historisch blad ‘Speuren en Ontdekken’ uitgekomen over dat deel van Duivendrecht, dat begin jaren zeventig onder een dikke laag zand voorgoed is verdwenen. Verschillende mensen hebben aan deze beide nummers meegewerkt, maar Ruud Siekerman, onderzoeker en eindredacteur van het blad, heeft een grote bijdrage geleverd aan deze twee nummers. Daarom stelde Willemies van der Velden hem een aantal vragen bij het uitkomen van het tweede themanummer over Duivendrecht.

Toen jullie aan dit project begonnen, zag je toen al aankomen dat er zoveel materiaal was dat het twee nummers gingen worden?

Ruud Siekerman: “Toen we met het eerste nummer bezig waren, werd dat bij de voorbereiding al gauw zo dik, dat het een vervolg moest krijgen met een tweede nummer. En als je er eenmaal goed inzit, ontdek je steeds meer over een bepaalde tijd en omgeving. Zoals het verhaal van het Noorderlicht en over Jan Mens. Dat zijn leuke bijvangsten, die bijzonder zijn.”

Welke onderwerpen in dit tweede deel van Duivendrecht vond je het het leukste om uit te zoeken?

“Dat waren drie onderwerpen: twee boerderijen; Nooitgedacht en Strandvliet en daarnaast het Tolhuis. Van het ‘eerste’ tolhek dat er is geweest, wist niemand wat. Wim Welling heeft samen met mij dat artikel in elkaar gezet. Daarna hebben we dat gekoppeld aan het verhaal van mevrouw Toebes-Smit. Die had een herinnering aan haar grootmoeder, die het tolhek bediende, dus er was iemand die daar nog iets van wist. Nu is alles daarvan weg. Ook het huis van familie Toebes-Smit (gebouwd in 1933) is verdwenen in de 70er jaren. Wat betreft de boerderij Nooitgedacht: Riek Pos-Grimme schreef daarover uit haar herinneringen. Ik ben dat gaan uitzoeken. De familie Albers is eerst naar de Duivendrechtse Brug verhuisd en daarna naar Nooitgedacht. Met boerderij Strandvliet liep het zo dat we in dit Weekblad hebben gevraagd of er mensen waren die nog over dit gebied iets wisten te vertellen of er mensen van kenden; verzoek was of ze met ons contact wilden opnemen. Dat heeft onder andere een zoon van mevrouw Willig-Van der Vaart gedaan. Daardoor heb ik met haar uitvoerig kunnen praten. Zij heeft haar jeugd op Strandvliet doorgebracht en woont nu in Wijdewormer. Zij heeft me veel kunnen vertellen, onder andere over verbouwingen van de boerderij, die ik had gevonden bij Cultureel Erfgoed in Amersfoort. Vooral over verbouwingen van het grote huis, het winterhuis waar de familie woonde. De familie woonde in het winterhuis. Heel vroeger logeerden de eigenaren daar waarschijnlijk ook zomers in de twee mooie kamers van de boerderij. Ik kwam tekeningen tegen hoe profielen liepen, waar de tegels hebben gezeten, enz. Daardoor is het leuk om zo’n verhaal te schrijven; het gaat dan veel meer voor je leven. Als je hoort hoe het met de koeien ging, als ze in het voorjaar voor het eerst naar buiten mochten: de Rijksstraatweg staken ze over met een begeleider, die aan elke hand één koe hield. Op het land achter Fakkeldij mochten ze dan uitspringen…Je moet je dat eens voorstellen. Vader en zoon deden de boerderij en moeder wist hoe ze kaas moest maken. Op die manier kom je erachter hoe ze leefden!”

Je bent mogelijk de eerste die vanaf de Middeleeuwen het wegenpatroon in dit gebied nauwkeurig heeft onderzocht. Wat viel je daarbij op? 

Allereerst: onder het zand van dit deel van Duivendrecht zijn de oude verbindingswegen vanuit Duivendrecht naar Diemen, Abcoude en Ouderkerk verdwenen. In de loop der tijden zie je veranderingen optreden: van het Zwarte Laantje is nog een klein deel over. De spoorlijnen zijn door het gebied heen gekomen en hebben het ingrijpend veranderd. Ook de aanleg van de A2 heeft grote gevolgen gehad voor het gebied. Met oude geografische kaarten en kaarten waarop je allerlei veranderingen ziet, waar bijvoorbeeld boerderijen kwamen of verdwenen, ga je zo’n gebied steeds beter leren kennen en kun je allerlei zaken aan elkaar koppelen. De puzzelstukjes vallen in elkaar.”

Met ‘Herinneringen aan de familie Blaauw’, vooral tijdens de jaren in hun kwekerij in Weesperkarspel, heb je een mooi verhaal gemaakt. Was je deze familie al op het spoor bij het schrijven van je boek over Joodse inwoners van Ouder-Amstel?

“In 2014 heb jij (WvdV) met Piet de Nooij Henny Mul geïnterviewd. In dat artikel wordt de naam van de familie Blaauw al genoemd. In mijn boek (Joodse inwoners van Ouder-Amstel) heb ik ze niet beschreven, daar ze niet in Ouder-Amstel woonden, maar in Weesperkarspel. Weesperkarspel bestaat al lang niet meer, er wordt dus vast ook weinig onderzoek naar de bewoning van dat gebied gedaan. Daarna heb ik deze familie voor het Duivendrecht-nummer wel meegenomen, de kinderen hadden ook in Duivendrecht op school gezeten en later ook in Ouderkerk. Het verhaal over wat vader Blaauw op de kwekerij heeft gekweekt, heb ik allemaal via websites kunnen vinden. Hij heeft heel bijzondere soorten van planten voor joodse feestdagen gekweekt. Deze familie is in zijn geheel afgevoerd: ik heb hun namen op het Joods Monument kunnen toevoegen. Henny Mul heeft ze goed gekend en was bevriend met de kinderen, aan haar gegevens heb ik zeker veel gehad.”

Hoe vond je de verhalen over Noorderlicht en de schrijver Jan Mens? 

“Via zoeken op Delpher kom je bij veel boeken en tijdschriften terecht. Dat verhaal over het noorderlicht is heel mooi beschreven. Je komt van het een bij het ander. En verder: ik vind onderzoek doen heel leuk. Daar moet je nieuwsgierig voor zijn en het is leuk om dat samen met anderen te doen. Van te voren weet je niet dat er twee zulke dikke nummers uit komen. Vooral voor de huidige inwoners van Duivendrecht hoop ik dat ze dit blad zullen aanschaffen, als ze willen weten wat zich hier vroeger heeft afgespeeld. Mogelijk roept het hun interesse op en willen zeer meer van weten. Er valt in dit gebied nog veel te Speuren en (te) Ontdekken!”

Het nummer ‘Ook dit was Duivendrecht’ nr. 132 is in Ouderkerk verkrijgbaar bij Boekhandel Spreij en bij de Museumwinkel van Museum Amstelland (open vrijdag, zaterdag en zondag van 13.00 tot 16.00 uur) en in Duivendrecht bij Wim Welling, Kruidenommegang 65 en bij Jan Toussaint, In de Watermolen 30.

Willemies van der Velden

advertentie
advertentie